To Yesterday’s Bread είναι αναμφίβολα ένα από τα πιο θρυλικά μαγαζιά των Εξαρχείων. Στην οδό Καλλιδρομίου 87-89, κρύβονται περισσότερα από 1800 ρούχα, αντρικά, γυναικεία, unisex, αξεσουάρ, καπέλα, τσάντες, ζώνες, παπούτσια. Δεν υπάρχει περίπτωση να μη βρει κάποιος αυτό που θέλει, ακόμη και online.

Στα πλαίσια του κύκλου σεμιναρίων που ξεκινήσαμε για την τρέχουσα χρονιά, είχαμε ως πρώτη θεματική την μόδα. Το Eco-Seminar με τίτλο: Το Κεφάλαιο της μόδας: ”Ποια ηθική σε ντύνει;” είχε ως στόχο να ευαισθητοποιήσει τους συμμετέχοντες σχετικά με τις επιπτώσεις της γρήγορης μόδας τόσο στον άνθρωπο όσο και στον πλανήτη μας. Η ομάδα του Ecotivity School και πιο συγκεκριμένα η Πολυξένη, συνομίλησε με το Υesterday’s Βread για να μας απαντήσουν σε όλες τις ερωτήσεις μας σχετικά με τις second hand αγορές μας. 

> Πώς ξεκινήσατε την ενασχόληση σας με αυτό το κομμάτι και πόσο καιρό ασχολείστε;   

> Η ιδέα προέκυψε από τη γνωριμία μας με έναν εκ των ιδιοκτητών της εταιρείας που μας προμηθεύει, και αυτή είχε γίνει τυχαία σε ένα ταξίδι του ιδιοκτήτη, Στράτου Μπιλόλμα, στο Amsterdam. Το μαγαζί άνοιξε τον Φεβρουάριο του 1997. Φέτος μόλις κλείσαμε τα 24 χρόνια του Yesterday’s bread! Να τονίσω ότι συνεχίζουμε όλο αυτό τον καιρό να συνεργαζόμαστε με την ίδια εταιρεία προμηθευτών.   

> Γιατί αποφασίσατε να ασχοληθείτε με αυτό ;    

> Την περίοδο που έγινε η προαναφερθείσα γνωριμία και προέκυψε η ιδέα, στην Αθήνα δεν υπήρχαν τόσα μαγαζιά όσα σήμερα. Επομένως, αποτέλεσε για τον ιδιοκτήτη ένα ενδιαφέρον και viable πλάνο. Φυσικά, όλα αυτά έγιναν κατόπιν παροτρύνσεως των Ολλανδών φίλων μας, με υπόσχεση αποκλειστικότητας από μέρους τους. Ένας ακόμη λόγος ήταν το γεγονός ότι τα Εξάρχεια όπου ξεκίνησε το Yesterday’s bread, ήταν τότε ένα hub για διάφορες υποκουλτούρες, όπως πάνκηδες, ροκαμπιλλάδες, mods, alternative άτομα τέλος πάντων, οπότε αυτό θα διαχώριζε και το μαγαζί από τα υπόλοιπα που τότε προϋπήρχαν στην Αθήνα.  

> Από πού προμηθεύεστε τα ρούχα;   

> Από την εταιρεία Brasco Wholesale Vintage που βρίσκεται λίγο έξω από το Amsterdam, και μόνο από εκεί. Να επισημάνω ότι δεν δεχόμαστε καθόλου και ποτέ ρούχα από ιδιώτες.   

> Ποια διαδικασία καθαρισμού ακολουθείτε;   

> Τα ρούχα όσο γνωρίζω μας έρχονται από τον προμηθευτή μας ήδη καθαρισμένα με συγκεκριμένο τρόπο. Οι εταιρείες αυτού του είδους έχουν ειδικούς επαγγελματικούς κλίβανους για ρούχα. Εκτός από τον ενδελεχή καθαρισμό, ψάχνουν για προβληματικά σημεία στα ρούχα και στο ξεκαθάρισμα για την κατηγοριοποίηση. Όπως καταλαβαίνετε, εμείς τα παραλαμβάνουμε καθαρά, απαλλαγμένα από μικρόβια ή οτιδήποτε θα μπορούσε να αποτελεί πρόβλημα. Αν το προσέξετε τα αντικείμενα μας, παπούτσια και ρούχα, έχουν μια συγκεκριμένη generic μυρωδιά. Για αυτό άλλωστε, όπως προανέφερα, δεν παίρνουμε καθόλου ρούχα από ιδιώτες. Δυστυχώς, δεν υπάρχει ανάλογη υποδομή κλιβάνων στην Ελλάδα και ο όγκος είναι τεράστιος για ένα καθαριστήριο. Φυσικά, είμαστε συμβεβλημένοι, ως Yesterday’s Bread με ένα καθαριστήριο γιατί πάντα μπορεί να βρούμε κάποιο κομμάτι που να χρήζει επιπλέον καθαρισμού. Μπορεί να τύχει να λερωθεί στο μαγαζί από κάποιον πελάτη ή κατά την μεταφορά του από την ολλανδική πρωτεύουσα.   

> Υπάρχουν πιστοποιήσεις που απαιτούνται για να πωληθούν τα ρούχα στα μαγαζιά; Αν ναι, ποιες είναι αυτές;   

> Όχι, από όσο γνωρίζω. Αναφορικά με τα τυπικά, πρέπει τα προϊόντα να συνοδεύονται από κάποιο τιμολόγιο. Σίγουρα βγήκαν νέοι κανόνες λόγω της Covid-19. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας έπρεπε να καθαρίζουμε τα δοκιμασμένα ρούχα με ατμοκαθαριστή. Εμείς τους βάζαμε και ένα concoction από οινόπνευμα και tea tree oil.   

> Με ποιο κριτήριο κοστολογούνται τα ρούχα στο Yesterday’s Bread ;  

• Το πρώτο κριτήριο είναι η κατηγορία η ίδια. Για παράδειγμα, το 70’s Mix είναι κατηγορία με διάφορα γυναικεία και ανδρικά από τη δεκαετία του ’70, αλλά είναι de facto πιο ακριβή από μια κατηγορία όπως είναι τα γυναικεία πουκάμισα ή τα 80’s παντελόνια φόρμας.   
• To δεύτερο κριτήριο είναι το κομμάτι σαν κομμάτι. Αν είναι vintage, second hand ή modern stock ή απλά ένα generic fast fashion. Αν είναι vintage, τι είδους είναι ή αν είναι σπάνιο και τι υλικό. Αυτό είναι ίσως και αυτό που καθορίζει το κομμάτι περισσότερο
• Εν συνεχεία, η κατάσταση, το πόσο καλά έχει διατηρηθεί. Για την κατάσταση προσπαθούμε να ελέγξουμε το ρούχο προσεκτικά για τυχόν φθορές, αποχρωματισμούς. Σημαντικό ρόλο έχει και αν το ύφασμά του είναι ποιοτικό ή όχι, και αν λείπει κάτι που εύκολα μπορεί να αλλαχτεί, όπως κουμπιά.   
• Τελευταίο κριτήριο αποτελεί το βάρος του ρούχου γιατί πρέπει να υπολογιστεί στην τιμή βάσει του τιμολογίου.  

> Πώς γίνεται η κατηγοριοποίηση των ρούχων;    

> Η πρώτη κατηγοριοποίηση είναι συνήθως σε vintage και modern, με τα modern ως επί το πλείστον να είναι second hand και stock κομμάτια. Χωρίζονται σε γυναικεία, ανδρικά και unisex. Χωρίζονται και σε υποκατηγορίες συγκεκριμένα του ίδιου είδους. Για παράδειγμα, τα ανδρικά δερμάτινα χωρίζονται σε Men 70’s Leather Jackets, Men Leather Bomber, Men Leather Blazers, Men Heavy Leather Jackets, Men Pilot Jackets, Perfecto Jackets, Modern Biker Jackets, Vintage Biker Jackets, etc…Κάποιες άλλες κατηγορίες όπως τα Levis Jeans χωρίζονται σε grades. Με τα Grade 1, 2 και 3 να καθορίζουν την ποιότητα και κατ’ επέκταση  την τελική τιμή των προϊόντων.

> Θεωρείτε ότι τελικά τα second hand ρούχα είναι μέρος της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας;    

> Σίγουρα είναι! Σαν κομμάτι της αγοράς, έχει σαφέστατα πολύ χαμηλότερο carbon footprint από τις fast fashion (high street fashion) εταιρείες. Επιπροσθέτως, βλέπουμε για πρώτη φορά ρούχα τέτοιων επιχειρήσεων να αλλάζουν τόσο πολύ χέρια και άρα να εξαντλείται τελείως η ζωή ενός ρούχου προτού καταλήξει σε κάποιο landfield σκουπιδιών. Το τελευταίο καιρό βλέπεις πολύ περισσότερο νεαρό κόσμο να ”ψάχνεται” με αυτό το κομμάτι της μόδας. Μιας οι νέοι είναι περισσότεροι αριθμητικά, ελπίζεις ότι αυτό θα συμβάλλει προς όφελος του περιβάλλοντος.  

> Γιατί τα second hand προϊόντα είναι μέρος της ηθικής μόδας;    

> Όπως και με μικρότερες βιοτεχνίες ή μπουτίκ που εμπορεύονται ethical ή slow fashion ρούχα, βλέπουμε στα second hand και ειδικότερα στα vintage, τη λογική να παίρνεις ένα παλαιότερο ρούχο και να του ξαναδίνεις ζωή. Ακόμα και με μικρές αλλαγές (λ.χ. tailoring, αλλαγή κουμπιών, styling, etc.), είναι σαφέστατα πιο ηθικό να παίρνεις ένα κομμάτι τέτοιο από ένα όμοιό του από μια γνωστή εταιρεία που ενδεχομένως και οι πρακτικές της από άποψη εργασιακών να μην είναι τόσο θετικές….  

> Ποιες χώρες θεωρείτε πιο ευαισθητοποιημένες ως προς την αγορά των second hand;  

> Γαλλία, Φινλανδία, Γερμανία και Ολλανδία οι πρώτες. Στην Αγγλία είναι περισσότερα θέμα αισθητικής και όχι νοοτροπίας θα έλεγα, αλλά βρίσκεται σίγουρα στη λίστα.   

> Γιατί πιστεύετε ότι οι Έλληνες στρέφονται στην second hand αγορά;    

> Όταν εμείς ξεκινήσαμε πριν 24 χρόνια, υπήρχαν για παράδειγμα συνολικά 5 επιχειρήσεις τέτοιου τύπου. Σήμερα υπάρχουν πενταπλάσιες, και ακόμα περισσότερες μέσω Instagram. Αυτό σε ελληνικό πλαίσιο μας δείχνει ότι κάπου υπήρξε μια στροφή. Οι μεγαλύτερες ηλικίες το κάνουν πιστεύω για λόγους οικονομικούς. Εξαιρώντας πολύ συγκεκριμένους πελάτες που το κάνουν για λόγους στυλ και νοοτροπίας και στηρίζουν τέτοιου είδους πρακτικές, πολλά χρόνια τώρα. Οι πιο νεαροί πελάτες μας πιστεύω ότι στρέφονται εκεί προς αναζήτηση εταιρειών που είναι trendy (π.χ. North Face, Fila, Vans, Adidas, Levis, etc.), έτσι μπορούν να βρουν ή πιο περίεργα κομμάτια και πιο παλιά ή πιο οικονομικά, που μπορούν να πάρουν με το χαρτζιλίκι και να ανανεώνουν την γκαρνταρόμπα τους πιο συχνά.   

> Πώς διαφαίνεται το μέλλον για την second hand αγορά;   

> Προσωπικά, αν και όλη αυτή η στροφή προς αυτήν την αγορά μοιάζει θετική, με προβληματίζει λόγω όγκου καταστημάτων η μελλοντική ευκολία με την οποία θα προμηθευόμαστε ρούχα. Ήδη η διαθεσιμότητα σε πολλά είδη και σε αρκετούς προμηθευτές φτάνει σε ένα τέλμα. Ταυτόχρονα, λόγω ελλιπούς ποιότητας και φθηνών υφασμάτων από σύγχρονες εταιρίες αυτό το στοκ δεν ανανεώνεται. Καλώς ή κακώς τα ρούχα αυτά έχουν ημερομηνία λήξης, αυτός ήταν και ο αρχικός στόχος αυτών των εταιρειών, οι πελάτες να αγοράζουν συνεχώς καινούρια. Το θετικό είναι ότι ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι αρχίζουν και ενημερώνονται και ψάχνουν τρόπους να είναι πιο ηθικοί σε αυτό το κομμάτι. Απλώς, φοβάμαι ότι μας τελειώνουν οι “ύλες”.   

> Γιατί κάποιος να αγοράσει ρούχα από δεύτερο χέρι και όχι ένα καινούριο κομμάτι από μαγαζιά γρήγορης μόδας;  

> Εμείς δε λέμε σε κανένας τι να αγοράσει και τι να μην. Σαφώς και μπορεί και είναι θεμιτό ο οποιοσδήποτε να αγοράζει και από fast fashion καταστήματα. Αυτό που ζητάμε και ήταν και φιλοσοφία του μαγαζιού εξαρχής, είναι ο άλλος να μην είναι κλειστός σε αυτό. Μπορεί να βρεις συγκλονιστικά κομμάτια και με ιστορία ή και κομμάτια ραμμένα πάνω σου που μπορεί να αγαπήσεις και να σε ακολουθήσουν. Μπορεί να βρεις κάτι οικονομικό που σου κέντρισε το ενδιαφέρον και να καταλήξει να είναι το πιο αγαπημένο σου φούτερ. Έχεις τέλος πάντων τη δυνατότητα να βρεις ένα κομμάτι που αν μη τι άλλο, οι πιθανότητες είναι ότι θα το φοράς μόνο εσύ σε ένα party και όχι άλλες δυο φίλες, όλες ταυτόχρονα.   

Find Yesterday’s Bread on social media: 

Facebook

Instagram