Την Τρίτη 5 Μαΐου 2020 κατατέθηκε στη Βουλή το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο του Υπουργείου Ενέργειας-Περιβάλλοντος, το οποίο αποτελείται από σημαντικές ρυθμίσεις για τις πολεοδομικές διαδικασίες, τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις έργων και επενδύσεων και τις προστατευόμενες περιοχές Natura.
Ένα χρόνο μετά, με αφετηρία την Ημέρα του Ευρωπαϊκού δικτύου προστατευόμενων Περιοχών Natura 2000, αναλύουμε τις αλλαγές που έφερε το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο, τα βήματα που έγιναν μέχρι και εδώ και αυτά που πρέπει να γίνουν…
Σχετικά με το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο:
Το νέο νομοσχέδιο έχει ως τίτλο τον “Εκσυγχρονισμό της Περιβαλλοντικής νομοθεσίας και την ενσωμάτωση του στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις“. Πιο συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο αφορά στον περιορισμό και τη μείωση των διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης, έχοντας ως κύριο στόχο τη προσέγγιση νέων επενδύσεων. Το δεύτερο σκέλος του νομοσχεδίου επικεντρώνεται στην αναθεώρηση και τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου των περιοχών Natura.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος διαβεβαίωσε «ότι η απλούστευση δε συνιστά έκπτωση στην προστασία του περιβάλλοντος. Αντιθέτως, οι ρυθμίσεις θα ακολουθούν πιστά τις ευρωπαϊκές πρακτικές και την κοινοτική νομοθεσία».
Τι συμβαίνει με τις περιοχές Natura 2000;
Ωστόσο, έντονες αντιρρήσεις προκλήθηκαν σχετικά με τις αλλαγές στην περιβαλλοντική αδειοδότηση, τη χρήση γης στις προστατευόμενες περιοχές και το νέο σύστημα διαχείρισης των περιοχών Natura. Συγκεκριμένα, οι ενστάσεις που εξέφρασαν τόσο η WWF, όσο και η Greenpeace, αφορούν τα εξής σημεία:
- Καταργεί την ουσία της προστασίας των περιοχών Natura 2000.
- Προωθεί ακόμα και μεταλλευτικές δραστηριότητες και εξορύξεις υδρογονανθράκων σε περιοχές προστασίας της φύσης.
- Εκθέτει σε κίνδυνο τις προστατευόμενες περιοχές, καταργώντας την αυτοτέλεια των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ).
- Επιτρέπει την καταστροφή του περιβάλλοντος στο όνομα των κατά βούληση επενδυτικών σχεδίων, εκχωρώντας τον έλεγχο των μελετών (ΜΠΕ) σε ιδιώτες
- Επιβάλλει ασφυκτικές προθεσμίες για γνωμοδοτήσεις των υπηρεσιών.
- Προωθεί την αλόγιστη επέκταση των βιομηχανικών ΑΠΕ, κυρίως των αιολικών, που έχουν ήδη προκαλέσει υποβάθμιση του περιβάλλοντος και οικονομική επιβάρυνση των καταναλωτών για την εξασφάλιση υπερκερδών των επενδυτών.
- Νομιμοποιεί τα αυθαίρετα εντός δασικών εκτάσεων και κατά περίπτωση εντός υγροτόπων και ρεμάτων.
Γιατί μας αφορούν (και δικαίως) οι περιοχές Natura;
H 21η Μαΐου γιορτάζεται ως η ημέρα του του Ευρωπαϊκού Δικτύου προστατευόμενων Περιοχών Natura 2000. Αφορά ολόκληρη την γηραιά ήπειρο, εκεί όπου 27.800 περιοχές συγκροτούν το μεγαλύτερο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών στον κόσμο! Το Δίκτυο Natura 2000 δημιουργήθηκε με βάση τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Ο σκοπός του είναι η προστασία των οικοτόπων (92/43/ΕΟΚ), η οποία συμπληρώνει την οδηγία προστασίας για τα Πουλιά (79/409/ΕΟΚ). Έτσι, το δίκτυο αποτελείται από δύο κατηγορίες περιοχών:
- τις «Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ)» (Special Protection Areas – SPA) για την Ορνιθοπανίδα, «για τη διατήρηση των άγριων πτηνών»
- τους «Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ)» (Sites of Community Importance – SCI)
Η χλωρίδα και η πανίδα, διαφυλάσσονται ως κόρη οφθαλμού προκειμένου να διατηρηθεί η βιοποικιλότητα. Ως εκ τούτου, η Natura 2000 συνιστά ένα καταφύγιο που εκτείνεται σε ολόκληρη την Ευρώπη για όλα τα απειλούμενα είδη.
Σήμερα, το δίκτυο Natura 2000 εκτείνεται σε περιοχές που καλύπτουν περίπου το 18% της χερσαίας έκτασης και στο 9,5% της θαλάσσιας έκτασης της Ευρώπης.
Το ΥΠΕΝ πρόσφατα είχε προχωρήσει σε επικαιροποίηση του εθνικού του δικτύου Natura 2000. Στον εν λόγω κατάλογο συμπεριλαμβάνονται 446 προστατευόμενες περιοχές. Η κάλυψη στη χερσαία αλλά και στη θαλάσσια έκταση της χώρας να ανέρχεται πλέον στο 27,7% και 19,6% αντίστοιχα. Η Ελλάδα έχει χαρακτηρίσει σήμερα 202 Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και 241 Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ).
Η γνώμη των πολιτών και το αποτέλεσμα
Με στόχο να μη προχωρήσει προς ψήφιση το νομοσχέδιο αυτό, 30.000 πολίτες έδωσαν τη συγκατάθεση τους και υπέγραψαν επιστολή. Με αυτό τον τρόπο δήλωσαν την επιθυμία τους να σταματήσουν οι εξορύξεις υδρογονανθράκων από προστατευόμενες περιοχές της χώρας.
Η επιστολή παραδόθηκε στον υπουργό Περιβάλλοντος Κωστή Χατζηδάκη από τη WWF και τη Greenpeace ενόψει της ψήφισης του. Τελικά, το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο υπερψηφίστηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Αξίζει όμως να γίνει γνωστό τι θα ισχύει από εδώ και πέρα με βάση τα νέα δεδομένα.
Οι βελτιωτικές κινήσεις του Υπουργείου:
Ο υπουργός Περιβάλλοντος ανακοίνωσε την κατάθεση 24 νομοτεχνικών βελτιώσεων που, που «αφορούν κυρίως την ενέργεια, αλλά και το περιβάλλον και λαμβάνουν υπόψη τις παρατηρήσεις της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής». Παράλληλα, υποστήριξε τις διατάξεις για τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις τονίζοντας ότι «στόχος είναι να μειωθεί ο χρόνος από τα 8 χρόνια που χρειάζονται σήμερα για να εκδοθούν στις 150 μέρες».
- Καμία οικοδομική άδεια χωρίς σύννομη διάθεση των μπάζων.
- Οριστικό τέλος στις πλαστικές σακούλες από 1/1/2021.
- Ιδιωτικές αποχετεύσεις, ορίζοντας ως τέλος τη χρήση βόθρων σε πολλούς δήμους της χώρας.
- Αντιμετώπιση προβλήματος σχετικά με τα απορρίμματα στα νησιά.
- Αντιμετώπιση του ζητήματος με τις 170.000 αντιρρήσεις που είχαν υποβληθεί σε όλη την Ελλάδα για την εκπόνηση των δασικών χαρτών.
- Επίσπευση διαδικασίας αδειοδότησης.
- Συμμετοχή πιστοποιημένων ιδιωτών για την αξιολόγηση των αδειοδοτήσεων.
- Αύξηση πόρων και αποτελεσματικότερη προστασία για τις προστατευόμενες περιοχές.
- Νέο ευρωπαϊκό καθεστώς στις περιοχές Natura…
«όπου αντί να υπάρχουν προσωπικές ρυθμίσεις βάσει επί μέρους μελετών, εισάγονται 4 ζώνες προστασίας στις περιοχές Natura. Στις περιοχές αυτές συγκεκριμένα, θα αναπτύσσονται δραστηριότητες, οι οποίες θα προβλέπονται από Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες που θα εκπονηθούν σε όλη τη χώρα, αντίστοιχα διαχειριστικά σχέδια, αλλά και Προεδρικά Διατάγματα ανά περιοχή».