Η πρόσφατη φωτιά στην Κορινθία που διήρκησε αρκετά 24ωρα απασχόλησε ιδιαίτερα τα εγχώρια και διεθνή μέσα ενημέρωσης και όχι αδίκως. Κάθε πυρκαγιά αποτελεί εν δυνάμει κίνδυνο τόσο για το φυσικό περιβάλλον όσο και για τα έμβια όντα του εκάστοτε οικοσυστήματος. Από ανθρώπινη αμέλεια ή από πρόθεση, είτε ακόμα και λόγω φυσικών διεργασιών, οι δασικές πυρκαγιές μπορούν να γίνουν εξίσου απειλητικές εάν δεν τεθούν άμεσα υπό περιορισμό.
Συνεπώς, τα κίνητρα δεν προδιαγράφουν την πορεία του συμβάντος. Η ανάλυση τους επομένως, δεν ωφελεί. Επωφελής θα χαρακτηριζόταν η γνώση των αποτελεσμάτων μιας πυρκαγιάς και οι λόγοι που θα έπρεπε να είμαστε υπέρμαχοι των περιορισμών τους.
Τι σημαίνει μια δασική πυρκαγιά για το περιβάλλον ;
Σύμφωνα με την πολιτική προστασία, οι δασικές πυρκαγιές μπορούν να έχουν και θετικά αποτελέσματα για το οικοσύστημα. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται πως είναι κομμάτι της δασικής οικολογίας. Πρόκειται για ένα σύνθετο φαινόμενο που εδράζει στις επικρατούσες κλιματικές συνθήκες. Με την προϋπόθεση πως η συχνότητα τους θα είναι αραιή, μπορεί η βιοποικιλότητα τους να ανανεώνεται και να διαφυλάσσεται. Ο αντιπυρικός σχεδιασμός σε αυτή την περίπτωση δεν είναι χρήσιμος και μάλλον θα ήταν και επιβλαβής.
Ξέρουμε τουλάχιστον αυτό :
Η γη δεν ανήκει στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος ανήκει στη γη.
Κι ακόμα πως εμείς δε δημιουργήσαμε τον ιστό της ζωής, αλλά αποτελούμε μόνο μια ίνα μέσα σ’ αυτόν. Αν προκαλέσουμε κάποια καταστροφή στον ιστό (της γης) οι συνέπειες θα έρθουν και σε μας τους ίδιους. (Απόσπασμα από την ιστορική απάντηση του αρχηγού των ινδιάνων Σκουάμις στον Πρόεδρο των ΗΠΑ).
Οι δασικές πυρκαγιές, με την ανθρώπινη παρέμβαση χάνουν τον ρόλο του επαναπροσδιορισμού της βιοποικιλότητας. Η υποβάθμιση του φυσικού τοπίου ή η σταδιακή ερημοποίηση του είναι αναπόδραστα σε αυτή την περίπτωση. Ως εκ τούτου, το 10% της έκτασης της Ελλάδας είναι ερημοποιημένα βραχώδη εδάφη. Μιλώντας με ποσοστά, υπολογίζεται ακόμα ότι το 35% των πυρκαγιών είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης αμέλειας, το 20% αποδίδεται σε κακόβουλες ενέργειες ενώ το 45% σε αδιευκρίνιστα αίτια.
Ας γνωρίσουμε τα Γεράνεια όρη
Τα Γεράνεια όρη εκτείνονται μεταξύ της Αττικής και της Κορινθίας. Το όνομα τους αποδίδεται στην αρχαιότητα, όπου γερανοί κατεύθυναν τον Μέγαρο προς τα εκεί για να σωθεί από τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα. Το μέγιστο υψόμετρο τους είναι 1351 μ. Η περιοχή που καταλαμβάνουν είναι γνωστή για την πλούσια γεωμορφολογική της δραστηριότητα. Η χλωρίδα που τους αντιστοιχούσε περιελάμβανε έλατα, πεύκα και δρύες, συνοδευόμενη από ένα βιότοπο 950 φυτικών ειδών και δεκάδων ειδών ζώων. Όπως είναι αντιληπτό, η φυσική σημασία των Γερανείων όρων ήταν ιδιαζόντως σημαντική και έχει αναγνωριστεί ως προστατευόμενη περιοχή του προγράμματος Natura 2000.
Τι συνέβη μια εβδομάδα πριν ;
Η πυρκαγιά που ξέσπασε την περασμένη Τετάρτη, ήδη από το πρώτο 24ωρο μετρούσε περί τα 28.000 στρέμματα καμένης γης. Συνολικά εκτιμάται πως κάηκε έκταση 71.000 στρεμμάτων. Στην διάρκεια της χρειάστηκε να εκκενωθούν οικισμοί και ο αριθμός των πληγέντων ατόμων που έχασαν τις περιουσίες τους ανέρχεται στους 279. Άλλα στοιχεία που προσυπογράφουν την ανυπολόγιστης αξίας οικολογική καταστροφή είναι τα κάτωθεν:
-
Αποτελεί την πιο καταστροφική δασική πυρκαγιά της τελευταίας δεκαετίας (στην χώρα μας)
-
Από το 2000 έως σήμερα, καμία πυρκαγιά σε τέτοια εποχή δεν είχε κάψει περισσότερα από 5000 στρέμματα
- Κατατάσσεται στο 1% των μεγαλύτερων πυρκαγιών για την περίοδο 2000-2021
- Βρίσκεται στην 13η θέση μετά τις πυρκαγιές 2000 στη Σάμο, στην Πελοπόννησο, στα Ιωάννινα και στην Καρδίτσα, του 2007 στην Πελοπόννησο, του 2008 στη Ρόδο και του 2009 στην ανατολική Αττική.
71.285 στρέμματα έγιναν στάχτη μέσα σε διάστημα λιγότερο των τριών ημερών…
Ο απολογισμός
Τα ανησυχητικά στατιστικά που σκιαγραφούν αυτή την φυσική καταστροφή εντείνουν το ενδιαφέρον όλων και εμμέσως προειδοποιούν για την σοβαρότητα της κατάστασης. Η καταστροφική φύση της φωτιάς είναι διττή. Απειλεί τόσο την ανθρώπινη ζωή όσο και το περιβάλλον. Για την ακρίβεια έχει διατυπωθεί ο κίνδυνος η εν λόγω πυρκαγιά να επηρεάσει και το θαλάσσιο περιβάλλον (με τα Γεράνεια όρη να εκτείνονται μέχρι τον Σαρωνικό κόλπο). Η περιοχή εξαιτίας της γεωτεκτονικής μορφής της είχε έντονη σεισμική δραστηριότητα και αναμένεται η αύξηση σε κατολισθήσεις, πλημμυρικά φαινόμενα και τροφοδότηση των υδάτων με κατάλοιπα της καύσιμης ύλης.
Οι δασικές πυρκαγιές θα πρέπει να φέρνουν ενώπιων των ευθυνών τους τόσο τους ιθύνοντες για τον αντιπυρικό σχεδιασμό όσο τους καιροσκόπους εκμεταλλευτές του ελλιπούς νομικού πλαισίου προστασίας. Φτάνει να αναλογιστεί κανείς πως ο καπνός από τις πολλαπλές εστίες έφτασε την Αττική και τα νησιά του Αιγαίου καθιστώντας επικίνδυνη την κυκλοφορία σε υπαίθριους χώρους. Οι συνέπειες οποιασδήποτε περιβαλλοντικής καταστροφής είναι υπόθεση όλων. Και το πόσο αλληλένδετα είναι τα οικοσυστήματα μας το καταμαρτυρούν γεγονότα όπως αυτό. Ας κλείσουμε μουσικά, μιας και η τέχνη καταφέρνει να εξηγήσει περισσότερα από όσα ο πεζός λόγος προσπαθεί.
«Καίω τα δάση χτίζω μεζονέτες, θα κάνω τα παιδιά μου μαριονέτες.»
– Τζίμης Πανούσης (1993-Νεοέλληνας)
Πηγές:
- Άρθρο: Σε ύφεση η φωτιά στα Γεράνεια Όρη: Παραμένουν και επιχειρούν ισχυρές πυροσβεστικές δυνάμεις από cnn.gr
- Άρθρο: Φωτιά σε Κορινθία και Δ.Αττική: Η τεράστια οικολογική καταστροφή από ψηλά – Το πριν και το μετά από www.akarnanikanea.gr (Τελευταία πρόσβαση: 26/5/2021 στις 17:15)
- Meteo.gr: Στα Γεράνεια Όρη η σημαντικότερη δασική πυρκαγιά της τελευταίας δεκαετίας
- Άρθρο: Πυρκαγιά στα Γεράνεια Όρη: Κάηκαν 52.000 στρέμματα δάσους σύμφωνα με το Meteo Από Νικολέτα Δρούγκα with ΑΠΕ ανακτήθηκε από euronews.com (Τελευταία πρόσβαση: 26/5/2021 στις 17:15)
- Πηγή χαρακτριστικής εικόνας: Unsplash.com
