Το ενδιαφέρον όλων μας, μονοπωλεί δικαίως, η πανδημία την οποία βιώνουμε. Τα υπόλοιπα προβλήματα όμως δεν έχουν πάψει να υφίστανται και να επιδεινώνονται, όσο και αν μας ξεγελά η παύση των έντονων ρυθμών ζωής. Τα περιβαλλοντικά ζητήματα δεν έχουν επιλυθεί, έχουν παραμεριστεί από τον κορονοϊό. Έχουν μπει σε δεύτερη μοίρα και διογκώνονται καθώς μια νέα μορφή ρύπανσης έχει αρχίσει να εξαπλώνεται.
Η κατάσταση προ-πανδημίας
Η πανδημία του Covid-19, διαδέχθηκε μια ήδη δυσχερή κατάσταση στην μόλυνση από πλαστικό. Ήδη από το 1950, υπολογίζονταν ότι οι τόνοι πλαστικών απορριμμάτων ήταν 6,3 δισεκατομμύρια (!), που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science. Τα περισσότερα είναι δύσκολο να ανακυκλωθούν καθώς εξαρτώνται από την κρατική υποστήριξη. Επιπλέον, το πλαστικό που κατέληγε στους ωκεανούς πριν την πανδημία έφτανε στον καθόλου ασήμαντο αριθμό των 13 εκ. τόνων, σύμφωνα με έρευνα των Ηνωμένων Εθνών.
Το πλαστικό που κατέληγε στους ωκεανούς πριν τον κορονοϊό έφτανε τα 13 εκ τόνους, σύμφωνα με έρευνα των Ηνωμένων Εθνών.
Στο πολιτικό πεδίο υπήρχε για αρκετές χώρες η πρόθεση λήψης μέτρων για την κατάργηση πλαστικού μιας χρήσης. Στην Ελλάδα, αναμένεται η κατάργηση του για τον Ιούλιο του 2021. Γενικώς, κινήσεις για την σταδιακή μείωση των πλαστικών μιας χρήσης, στη χώρα μας, ξεκίνησαν στα τέλη του 2018. Αυτή η κίνηση μπορεί να μας γεμίζει με αισιοδοξία, εάν δεν μεταβληθεί η εφαρμογή της, λόγω της πανδημίας.
Πόσο έχουν επηρεάσει τα αναλώσιμα προσωπικής προστασίας την ρύπανση;
Σύμφωνα με στοιχεία που κοινοποίησε το BBC το καλοκαίρι του 2020, παγκοσμίως κάθε μήνα χρησιμοποιούνται 129 δις μάσκες μιας χρήσεις και 65 δις πλαστικά γάντια (!). Η απόρριψη τους σε κάδους ανακύκλωσης δεν εξυπηρετεί στην επαναχρησιμοποίηση τους αφού θεωρείται ιατρικώς, σπατάλη. Συνήθως καταλήγουν στο έδαφος και το αστικό περιβάλλον. Έπειτα, οδηγούν σε τοξικούς ρύπους και συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή. Όπως αναφέρει και βιολόγος του οργανισμού Αρχιπέλαγος στην DeutscheWelle, με την ρίψη των πλαστικών μασκών στο έδαφος μέσω των όμβριων υδάτων πολλά εξ’ αυτών καταλήγουν τελικά στην θάλασσα. Οι περισσότερες μάσκες μίας χρήσης αποτελούνται από διάφορα είδη πολυμερούς πλαστικού όπως το πολυπροπυλένιο, το πολυαιθυλένιο και το βινύλιο. Η διάσπαση τους, όταν αυτές καταλήγουν στα ύδατα, εκτιμάται ότι θα χρειαστεί 450 χρόνια.
Σύμφωνα με στοιχεία του BBC, παγκοσμίως κάθε μήνα χρησιμοποιούνται 129 δις μάσκες μιας χρήσεις και 65 δις πλαστικά γάντια.
Η θαλάσσια ζωή επηρεάζεται και εξαιτίας της μορφής των εν λόγω ειδών. Το σχήμα των γαντιών και των μασκών παραπέμπει για τις θαλάσσιες χελώνες σε μέδουσες και άλλα είδη που καταναλώνουν. Έτσι οδηγούνται στην βρώση περισσότερου πλαστικού. Με την κατανάλωση τους, αυτά διασπώνται στο στομάχι τους, καταστρέφοντας το πεπτικό τους σύστημα. Ως αποτέλεσμα πεθαίνουν από υποσιτισμό. Δεν είναι σπάνιες όμως και οι περιπτώσεις ακαριαίου θανάτου από πνιγμό. Ταυτόχρονα, τα λάστιχα από τις μάσκες μπορούν να τραυματίσουν και να δέσουν αρκετά ζώα της θαλάσσιας πανίδας.
Η κατάσταση της ρύπανσης μετά από 10 μήνες πανδημίας
Με την εκδήλωση του COVID-19, ακόμη και μπουκάλια από ανακυκλωμένο πλαστικό – το πιο συχνά ανακυκλωμένο πλαστικό είδος – έχουν γίνει λιγότερο βιώσιμα. Το ανακυκλωμένο πλαστικό από το οποίο κατασκευάζονται είναι 83% έως 93% ακριβότερο από το νέο πλαστικό φιάλης, σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς στο IndependentCommodityIntelligenceServices (ICIS).
Έπειτα, όπως είδαμε σημαντική μόλυνση υφίστανται το υδάτινο περιβάλλον. Μπορεί ο άνθρωπος να ζει στην στεριά όμως η χερσαία ζωή δεν είναι ανεξάρτητη με την υδάτινη. Πάνω από έναν αιώνα χαρακτηριζόμαστε από την κουλτούρα «throwaway», σε ελεύθερη μετάφραση «πέτα το μακριά». Μολαταύτα δεν μπορούμε, να επιτύχουμε αυτό το «μακριά». Το πλαστικό, σαν τις μάσκες μιας χρήσης, χρειάζεται μόλις λίγες εβδομάδες για να ‘γυρίσει’ σε εμάς. Μπορεί να παρεισφρήσει στο πόσιμο νερό, με εκτιμήσεις να δηλώνουν πως καταναλώνουμε μια κουταλιά πλαστικού την εβδομάδα. Το μικροπλαστικό, επιδρά επίσης στον προχλωρόκοκκο, τα αόρατα δάση του ωκεανού, που παράγουν το 10% του οξυγόνου που εισπνέουμε.
Τι συμβαίνει με την ανακύκλωση των αναλώσιμων προσωπικής προστασίας;
Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρόβλημα έχει οικουμενικές διαστάσεις και απαιτεί κινητοποίηση στην ίδια κλίμακα. Μεμονωμένες προσπάθειες για την διαχείριση αυτών των νέων απορριμμάτων γίνονται μέσω διάφορων προγραμμάτων ανακύκλωσης και περισυλλογής όπως το Plaxtil. Το πρόβλημα είναι ότι χωρίς των συντονισμό αυτών των προγραμμάτων και την δημιουργία περισσοτέρων σε όλο τον κόσμο δεν θα υπάρχει ένα εμφανές αποτέλεσμα. Μια ακόμα αντικειμενική δυσκολία η οποία προκύπτει από τον κορονοϊό έγκειται στον διαχωρισμό των μασκών από λοιπά πλαστικά, σαν τα μπουκάλια. Ακόμα και για χώρες που έχουν εδραιωμένο σύστημα ανακύκλωσης. Τέτοια παραδείγματα είναι τα συστήματα της Γαλλίας και της Ιταλίας. Επομένως, χρειάζεται και η ανάπτυξη μιας νέας μεθόδου διαχωρισμού των επιμέρους υλικών.
Πώς θα γίνει αισιόδοξο το επιμύθιο;
Τα στοιχεία που έχουμε ως τώρα είναι αρκετά ανησυχητικά για να συνεχίσουμε ασυνείδητα την χρήση πλαστικού και την μη ορθή διαχείριση του. Οι μάσκες καθώς επίσης και τα πλαστικά γάντια, όπως είχε ανακοινώσει από τον Μάρτιο του 2020, ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης, πρέπει να καταλήγουν στους πράσινους κάδους σύμμεικτων απορριμμάτων και όχι στους μπλε κάδους. Λόγω των μη ανακυκλώσιμων υλικών τους αλλά και λόγω του ότι οι επιφάνεια τους μπορεί να είναι φορέας υιικού φορτίου, είναι προτιμότερη η ταφή τους. Μπορούμε πάντα, να ελέγξουμε τα υπόλοιπα σκουπίδια μας, να φροντίζουμε να ανακυκλώνουμε όσα γνωρίζουμε ότι είναι ανακυκλώσιμα, για την αποσυμφόρηση της βεβαρυμμένης κατάστασης των ωκεανών. Φυσικά αποκλείοντας όσα χρησιμοποιούμε για την ατομική προστασία στον κορονοϊό.
Ο φόβος για τον κορονοϊό είναι σαφής και μας βαραίνει όλους με την ευθύνη για την προσωπική μας προστασία αλλά και για τον σταματημό της εξάπλωσης. Δεν μπορούμε να αποφύγουμε σε καμία περίπτωση την μάσκα μιας χρήσης που ενδείκνυται ειδικά για τις ευπαθείς ομάδες. Χωρίς να θέσουμε λοιπόν, σε κίνδυνο την υγεία μας και των υπολοίπων, υπάρχουν μικρές πράξεις που μπορούμε να εντάξουμε στην καθημερινότητα μας.
Το τέλος της πανδημίας είναι άγνωστο το πότε θα έρθει. Μέχρι τότε όμως, ας γίνει βέβαιο ότι, με την έλευση του, θα έχουμε αλλάξει τα τραγικά στατιστικά της επιπρόσθετης μόλυνσης. Θα είμαστε όλοι δυνατοί και ενωμένοι για να συνεχίζουμε να διορθώνουμε τα λάθη μας.
Πηγές:
- Άρθρο: What Happens to All That Used PPE? by Lina Zeldovich ανακτήθηκε από https://daily.jstor.org/ (Τελευταία πρόσβαση: 18/1/2021 στις 22:42)
- Άρθρο: Five things you should know about disposable masks and plastic pollution ανακτήθηκε από /https://news.un.org/en/story (Τελευταία πρόσβαση: 18/1/2021 στις 22:43)
- Άρθρο: Coronavirus: Can we make our masks fully eco-friendly? ανακτήθηκε από https://www.dw.com/ (Τελευταία πρόσβαση: 18/1/2021 στις 22:45)
- Άρθρο: Coronavirus: Disposable face masks creating new plastic pollution crisis, experts warn by Sam Holder ανακτήθηκε από https://news.sky.com/ (Τελευταία πρόσβαση: 18/1/2021 στις 22:46)
- Άρθρο: What Happens to All That Used PPE: Face Masks Pollution by JSTOR DAILY ανακτήθηκε από https://earth.org (Τελευταία πρόσβαση: 18/1/2021 στις 22:48)
- Άρθρο: «ΘΑ ΠΝΙΓΟΥΜΕ ΣΤΑ ΠΛΑΣΤΙΚΑ»: ΠΩΣ Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΔΙΑΛΥΕΙ ΤΟ «ΟΝΕΙΡΟ» ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ανακτήθηκε από greenagenda.gr/ (Τελευταία πρόσβαση: 18/1/2021 στις 22:50)
- Άρθρο: Coronavirus: Can we make our masks fully eco-friendly? ανακτήθηκε από https://www.dw.com/ (Τελευταία πρόσβαση: 18/1/2021 στις 22:52)
Πηγές εικόνων:
- Χαρακτηριστική εικόνα: https://www.fastcompany.com/90520661/masks-gloves-and-other-coronavirus-waste-are-starting-to-fill-up-our-oceans
- Εικόνα 1: https://www.greenbiz.com/article/how-face-masks-gloves-and-other-coronavirus-waste-are-polluting-ocean
- Eικόνα 2: https://www.eea.europa.eu/highlights/impact-of-covid-19-lockdown
