Πυρηνική Ενέργεια: αυτό για το οποίο όλοι μιλούν, αλλά λίγοι γνωρίζουν

πυρηνική ενέργεια

Γράφει η Χαρά Μεγαγιάννη…

Η πυρηνική ενέργεια είναι το θέμα συζήτησης πολλών, τον τελευταίο καιρό. Αρκετοί μιλούν για αυτήν, άλλοτε παρουσιάζοντας την ως την λύση του προβλήματος ενώ άλλοι, την ξορκίζουν ενθυμούμενοι τα κατάλοιπα του όχι και τόσο μακρινού παρελθόντος. Στο παρόν άρθρο, θα επιχειρήσουμε να προσεγγίσουμε την έννοια της πυρηνικής ενέργειας και να κατανοήσουμε περί τίνος πρόκειται…

Πώς ξεκίνησαν όλα: χώρο-χρονικό πλαίσιο

Οι ευρωπαϊκοί φορείς χάραξης πολιτικής έχουν λάβει εδώ και αρκετό καιρό την απόφαση να μειώσουν την εξάρτηση της Ευρωπαικής Ένωσης από τα ορυκτά καύσιμα. Η ενεργειακή μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, άλλωστε, δεν είναι κάτι που μας απασχόλησε τα τελευταία χρόνια. Η ανησυχία πολλών αναφορικά με την επάρκεια των αποθεμάτων εντείνεται. Πλεόν, ο χρόνος μας πιέζει ασφυκτικά. 

Η κρίση που προκλήθηκε στην γειτονική Ουκρανία έθεσε το πρόβλημα επάρκειας στις πραγματικές του διαστάσεις. Η Ρωσία, χώρα που προμηθεύει σε μεγάλο βαθμό την Ε.Ε. με φυσικό αέριο πλέν βρίσκεται αντιμέτωπη με κυρώσεις.

Τι θα γίνει αν κλείσει η στρόφιγγα;

Ίσως είναι κατάλληλη στιγμή για να αδράξουμε την ευκαιρία και να επιταχύνουμε την απανθρακοποίηση. Με αφορμή την ρώσο-ουκρανική κρίση η ευρωπαική ηγεσία επιθυμεί να περιορίσει την εξάρτηση της από το ρωσικό αέριο κατά τα δύο τρίτα για το έτος που διανύουμε. Η αντικατάσταση μέχρι το τέλος του έτους μοιάζει πολύ φιλόδοξος στόχος. Πέρα από την έκκληση προς τους πολίτες να καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια, απαιτείται και μια συντονισμένη πολιτική ώθησης. Το ερώτημα που προκύπτει είναι πώς θα καλυφθεί αυτό το ποσοστό. Σαφώς η αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου θα είναι επίπονη και δαπανηρή, ωστόσο ήδη αναζητούνται εναλλακτικές διαδρομές. Υγροποιημένο αέριο, πλήρης στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, πράσινο υδρογόνο και παραγωγή πυρηνικής ενέργειας.   

Τι είναι η πυρηνική ενέργεια;

Με απλά λόγια, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η πυρηνική ενέργεια είναι αποτέλεσμα της θερμότητας που παράγεται μέσω της διαδικασίας σχάσης των ατόμων. Όλοι οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής μετατρέπουν τη θερμότητα σε ηλεκτρική ενέργεια χρησιμοποιώντας ατμό. Στα πυρηνικά εργοστάσια, η θερμότητα για την παραγωγή ατμού δημιουργείται όταν τα άτομα χωρίζονται – σχάση. Η σχάση απελευθερώνει ενέργεια με τη μορφή θερμότητας και νετρονίων. Τα απελευθερωμένα νετρόνια συνεχίζουν να χτυπούν άλλα νετρόνια και να επαναλαμβάνουν τη διαδικασία, δημιουργώντας έτσι περισσότερη θερμότητα. Στις περισσότερες περιπτώσεις το καύσιμο της πυρηνικής σχάσης είναι το ουράνιο.

Η πυρηνική ενέργεια μπορεί να είναι βιώσιμη;

Η πυρηνική ενέργεια είναι επί του παρόντος μια βιώσιμη πηγή ενέργειας. Ωστόσο οι έννοιες βιώσιμη και πλήρως ανανεώσιμη πηγή ενέργειας συχνά συγχέεονται. Ο καθηγητής Jason Donev από το Πανεπιστήμιο του Κάλγκαρι μας διαφωτίζει επί του θέματος σημειώνοντας πως: Ό,τι χαρακτηρίζεται ανανεώσιμο είναι βιώσιμο, όμως, δεν είναι απαραίτητα ανανεώσιμο ό,τι είναι βιώσιμο.

Η ενεργειακή σκακίερα και οι όροι του παιχνιδιού:

Ανανεώσιμο σημαίνει ότι οποιοσδήποτε πόρος αναπληρώνεται φυσικά με την πάροδο του χρόνου, όπως ο άνεμος ή η βιομάζα. Από την άλλη πλευρά, μια αειφόρος ή βιώσιμη πηγή ενέργειας μπορεί να διατηρηθεί για μια καθορισμένη χρονική περίοδο, μιας και η συνολική ποσότητα θα διαρκέσει για την περίοδο που οι άνθρωποι την χρειάζονται. Εν δυνάμει, μπορεί να ανανεωθεί μερικώς ή να μην ανανεωθεί. 

Η χρήση ενέργειας περιλαμβάνει έναν μικρό κατάλογο τύπων πρωτογενούς ενέργειας, εκ των οποίων οι ακόλουθες θεωρούνται ως ανανεώσιμες: ηλιακή, αιολική, υδροηλεκτρική, παλιρροιακή και γεωθερμική ενέργεια.

Οι πηγές ενέργειας θεωρούνται μη ανανεώσιμες εάν χρειάζονται πολύ χρόνο για να δημιουργηθούν, όπως τα ορυκτά καύσιμα, ή εάν η δημιουργία τους συνέβη πριν από πολύ καιρό και δεν είναι πιθανό να συμβεί ξανά, όπως το ουράνιο. 

Όμως, ακόμη και ένας ανανεώσιμος πόρος ενέργειας μετατρέπεται σε μη βιώσιμο, όταν χρησιμοποιείται με γρηγορότερο ρυθμό από όσο μπορεί να αναγεννηθεί. Αυτό παρατηρείται συχνά για τη γεωθερμική ενέργεια, όπου η θερμότητα δεν ανανεώνεται αρκετά γρήγορα από τα θερμά πετρώματα και η θερμοκρασία στην είσοδο μειώνεται κάτω από το σημείο που παράγει ατμό.

Αντίθετα, ένας μη ανανεώσιμος πόρος μπορεί να είναι βιώσιμος εάν χρησιμοποιείται με αρκετά αργό ρυθμό ώστε οι προμήθειες να διαρκούν για χιλιάδες χρόνια και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις δεν προκαλούν τεράστια προβλήματα. Αυτό είναι πιο προφανές όσον αφορά την πυρηνική ενέργεια. 

Πού χρησιμοποιούμε την πυρηνική ενέργεια;

Η πιο διαδομένη χρήση της πυρηνικής ενέργειας είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για την τροφοδοσία τόσο οικιακών κτιρίων όσο και βιομηχανιών Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες σημαντικές χρήσεις της στην καθημερινή μας ζωή. 

  • Έλεγχος Εντόμων στη Γεωργία

Σε πολλά μέρη του κόσμου, όπου η γεωργία αποτελεί ένα τεράστιο ποσοστό της οικονομίας, χρησιμοποιείται ακτινοβολία για να σταματήσει η αναπαραγωγή  εντόμων που απειλούν τις καλλιέργειες.

  • Ασφάλεια στην τεχνολογία τροφίμων

Η ακτινοβόληση χρησιμοποιείται και για να σκοτώσει βακτήρια ή άλλα παθογόνα που εντοπίζονται στα τρόφιμα, μέσω της αποστείρωσης. Αυτό, φυσικά και δεν καθιστά το φαγητό ραδιενεργό ούτε επηρεάζει τη διατροφική του αξία, απλώς το κάνει ασφαλές για κατανάλωση. 

  • Ιατρική Διάγνωση και Θεραπεία

Οι πυρηνικές τεχνολογίες μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην ιατρική βιομηχανία. Χρησιμοποιούνται για την παροχή απεικόνισης στο εσωτερικό του ανθρώπινου σώματος, για ακριβέστερες διαγνώσεις. Επίσης, αξιοποιούνται και στη θεραπεία ορισμένων ασθενειών, λχ. καρκινικοί όγκοι.

  • Αποστείρωση νερού

Δυστυχώς, πολλές κοινότητες σε όλο τον κόσμο εξακολουθούν να μην έχουν αξιόπιστη πρόσβαση σε καθαρό νερό. Για να γίνει το νερό καθαρό και πόσιμο, πραγματοποιείται αφαλάτωση, η οποία απαιτεί τεράστια ποσότητα ενέργειας. Οι εγκαταστάσεις πυρηνικής ενέργειας μπορούν να παρέχουν αυτή την ενέργεια στις μονάδες αφαλάτωσης νερού.

Πηγές: