Η ιδέα της κάθετης καλλιέργειας μου ήταν παντελώς άγνωστη μέχρι τη πρώτη ομιλία πουπαρακολούθησα στο φετινό Ecotivity School, αυτή του Ορφέα Βουτσινού, με τίτλο, Vertical Farming: Ένα εν δυνάμει εργαλείο περιβαλλοντικής αποκατάστασης. – Θες επειδή δεν μεγάλωσα μέσα σε πολυκατοικίες; Επειδή έχω μόνιμα το κινητό lock tilted mode; – Ας δούμε όμως γιατί επιρρίπτω ευθύνες σε αυτά τα δύο στοιχεία της καθημερινότητας μου.
Οι πολυκατοικίες εξυπηρετούν την στέγαση πολλών ατόμων σε περιοχές όπου δεν υπάρχει αντίστοιχα διαθέσιμη έκταση για αυτούς. Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, η καλλιεργήσιμη γη που καλούμαστε να αξιοποιήσουμε για τη παγκόσμια σίτιση, δείχνει να είναι στα όρια της ανεπάρκειας καθιστώντας αδήριτη ανάγκη την εύρεση χώρου για τη κάλυψη των διατροφικών αναγκών του πληθυσμού. Μια λύση για αυτό δόθηκε από ανθρώπους που δεν δίστασαν να πάρουν την ιδέα της παραδοσιακής «οριζόντιας» γεωργίας και να την περιστρέψουν.
Τι είναι το vertical farming ;
Η μορφή της κάθετης καλλιέργειας μας συστήθηκε με ένα πλούσιο φωτογραφικό υλικό, τόσο από την προσωπική δουλειά του κυρίου Βουτσινού, όσο και από το ελληνικό και διεθνές επίπεδο αυτής της καλλιέργειας, αποσαφηνίζοντας την έως τότε άγνωστη σε εμένα κάθετη καλλιέργεια. Από την αναχρονιστική και μονοδιάστατη θεώρηση πως η δουλειά του γεωπόνου βρίσκεται στο χωράφι, που δυστυχώς ακούγεται από άτομα εντός και εκτός του κλάδου, είδαμε πως μια καλλιέργεια μπορεί να πραγματοποιηθεί και σε εσωτερικό χώρο. Το vertical farming χρειάζεται εσωτερικούς χώρους, όπου πάνω σε ράφια και υπό ελεγχόμενες συνθήκες με τεχνητό φως αντικαθιστά τη καλλιέργεια φυτών μικρού ύψους και απελευθερώνει τον αντίστοιχο χώρο στους αγρούς.
Το έχουμε ανάγκη ;
Ο ομιλητής με άψογη επίγνωση για το αντικείμενο του, εκτός από τη παρουσίαση της ιδέας αυτής, αλλά και του οφέλους που θα έχει, δεν παρέλειψε να θίξει και το ζήτημα της οικονομικής στήριξης που έχει μια τέτοια μελέτη στην χώρα μας. Ο πρωτογενής τομέας δεν παρουσιάζει αρκετό ενδιαφέρον για να υπάρξουν οι κατάλληλες κρατικές επιχορηγήσεις, γεγονός που αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη μιας μελέτης σε ένα αντικείμενο φύσει και θέσει οικονομικά απαιτητικό. Ειδικότερα, φύσει, γιατί για να γίνει οποιαδήποτε μελέτη πάνω σε ένα εν εξελίξει αντικείμενο πρέπει να υπάρχει κεφάλαιο. Θέσει καθώς στο συγκεκριμένο θέμα οι συνθήκες που πρέπει να διασφαλιστούν για να γίνει ένας εσωτερικός χώρος εφάμιλλος του εξωτερικού απαιτεί αρκετούς πόρους και ιδίως ρεύμα. Έτσι για την ώρα, οι μόνοι που ενδιαφέρονται να χρηματοδοτήσουν αυτή την έρευνα είναι υπάρχουσες εταιρείες που επιθυμούν να ενσωματώσουν τέτοιες πρακτικές στις καλλιέργειες τους.
Φυσικά επισημάνθηκαν και οι αδυναμίες, που για την ώρα και ίσως γενικά δεν μπορούν λειτουργήσουν αυτόνομα, αλλά είναι μια επικουρική λύση. Εκτός από την ανάγκη μεγάλων κεφαλαίων, τα οποία με τη βελτίωση των υλικών και των πρακτικών μπορεί να αποσοβηθεί αυτό το βάρος από τον γεωπόνο που εργάζεται αυτόνομα. Το ουσιαστικό πρόβλημα είναι πως δεν μπορεί το vertical farming να λειτουργήσει για κάθε φυτό, αλλά μόνο για αυτά χαμηλού ύψους (Και εδώ όλοι κοντοί δικαιώνονται! Ένας πόντος από εμένα στο vertical!).
Στο αισιόδοξο επιμύθιο, για κάθε πρόβλημα υπάρχει μια λύση.
Στην ομιλία αυτή δεν είδα μόνο μια ολοκαίνουρια προοπτική στο επάγγελμα που επέλεξα να ακολουθήσω, αλλά παρατήρησα και πως ένας νέος άνθρωπος με τα εφόδια που έχει σε μια Ελλάδα που δεν προτίθεται να στηρίξει τη νεαρή επιστημονική κοινότητα, έχει βρει τον τρόπο να πραγματοποιήσει την έρευνα του. Γίνεται αρωγός στην επίλυση του οικουμενικού προβλήματος της έλλειψης καλλιεργήσιμης γης. Τέλος, παρακαλώ ας προβληματιστούμε εν γένει για το πόσο στενά πλαίσια έχουν όλα τα επαγγέλματα. Ειδικότερα, εάν συνεχίζουμε να αφηνόμαστε μόνο στις δυνατότητες που πιστεύουμε ότι ορίζει ένας τίτλος σπουδών χωρίς να κοιτάμε την κοινωνική ευθύνη που έχει ο κάθε τομέας.
Ας γίνουμε ως επαγγελματίες, μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος!
~ Ελένη Παλαιολόγου
