Τι είναι υγρότοπος;
Ο όρος υγρότοπος χρησιμοποιείται στην εδαφολογία, ενώ βιολογικά χαρακτηρίζεται υγροβιότοπος. Οι λέξεις αυτές ορίζουν κάθε τόπο που καλύπτεται μόνιμα ή εποχικά από ρηχά νερά ή δεν καλύπτεται αλλά έχει υγρό υπόστρωμα για μεγάλο μέρος του έτους. Χωρίζονται σε φυσικούς και τεχνικούς και περιλαμβάνουν όλο το ευρύ φάσμα των τύπων νερού. Φυσικοί υγροβιότοποι είναι ρυάκια και ποτάμια με συνεχή ροή, δέλτα ποταμών, ποτάμιες πλημμυρογενείς πεδιάδες. Λίμνες γλυκού νερού, υφάλμυρες και έλη, έλη με θαμνώδη βλάστηση, ανήκουν επίσης σε αυτή την κατηγορία των υγροτόπων. Όπως ακόμα και τα δάση σε έλος γλυκού νερού, τυρφώδεις γαίες ή έλη με τυρφώδη πυθμένα αλπικοί υγρότοποι και υγρότοποι τούνδρας, πηγές γλυκού νερού, οάσεις και γεωθερμικοί υγροβιότοποι. Στους τεχνητούς συγκαταλέγονται οι περιοχές αποθήκευσης νερού (που δημιουργούνται με φράγματα), λίμνες αγροκτημάτων και υδατοκαλλιεργειών, υγρότοποι εκμετάλλευσης αλατιού, εκσκαφών σε λατομεία ή για επεξεργασία λημμάτων και τέλος εποχικώς κατακλυζόμενες γαίες.
Σύμβαση Ραμσάρ
H σύμβαση για Υδροβιότοπους διεθνούς σημασίας υπογράφηκε στις 2 Φεβρουαρίου το 1971, στην πόλη Ραμσάρ. Τέθηκε σε ισχύ τέσσερα χρόνια αργότερα, στις 21 Δεκεμβρίου το 1975. Περιλαμβάνει περισσότερες από 2.300 τοποθεσίες ανά τον κόσμο, συνολικής έκτασης σχεδόν 2.500.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η χώρα μας έχει υπογράψει τη συγκεκριμένη σύμβαση και την επικύρωσε με τη Ν.Δ.191/74. Η συνθήκη Ραμσάρ αποσκοπεί στην προστασία και τη συνετή χρήση όλων των υγροτόπων μέσω τοπικών και εθνικών δράσεων και διακρατικής συνεργασίας ως μια συνεισφορά στην αειφόρο ανάπτυξη.
Οι χώρες που υπέγραψαν τη σύμβαση συμφωνούν στα εξής:
- Οι υγροβιότοποι είναι φυσικοί πόροι με μεγάλη αξία (αναψυχή, οικονομική, επιστημονική).
- Οι υγροβιότοποι αποτελούν ενδιαιτήματα σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας και κυρίως ορνιθοπανίδας.
- Τα υδρόβια πουλιά μεταναστεύουν εποχιακά και πρέπει να προστατεύονται.
- Τα οικοσυστήματα πρέπει να προστατευτούν για την αειφόρο ανάπτυξη και διατήρηση, εφόσον ο άνθρωπος εξαρτάται από το περιβάλλον.
- Να μη γίνει μετατροπή των υγροτόπων σε άλλη μορφή.
- Έχουν μεγάλη περιβαλλοντική αξία λόγω της ποικιλότητας των οικοσυστημάτων και της βιοκοινότητας τους.
- Οι υγρότοποι αποτελούν συνδυασμό φυσικών βιοτόπων. Είναι σύνθετα οικοσυστήματα και παρέχουν οφέλη ως προς την αλιεία, την κτηνοτροφία, τη δασική ξυλεία, την αναψυχή και την περιβαλλοντική εκπαίδευση.
Ένας υγροβιότοπος χαρακτηρίζεται ως Διεθνούς Σημασίας όταν καλύπτει κάποια κριτήρια. Πρέπει να φιλοξενεί το 1% του μεταναστευτικού πληθυσμού ενός υδρόβιου είδους σε αριθμό τουλάχιστον 100 ατόμων. Εάν ο αριθμός διερχόμενων πάπιων αγγίζει τις 10.000. Ή εναλλακτικά, αν υπάρχουν εκεί φυτά και ζώα υπό εξαφάνιση.
Προστατευόμενοι υγρότοποι στην Ελλάδα
Στη χώρα μας, βάσει της συνθήκης Ραμσάρ, προστατεύονται δέκα (10) υγρότοποι:
1) Δέλτα Έβρου
2) οι λίμνες Ισμαρίδα και Βιστονίδα
3) το Πόρτο Λάγος και οι γύρω λιμνοθάλασσες
4) το Δέλτα και η λιμνοθάλασσα Νέστου
5) η τεχνητή λίμνη Κερκίνη
6) οι λίμνες Βόλβη και Κορώνεια
7) το Δέλτα των ποταμών Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα
8) ο Αμβρακικός κόλπος
9) η λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου
10) η λιμνοθάλασσα Κοτύχι στο Νομό Ηλείας.
Γιατί “κινδυνεύουν” οι υγρότοποι της Ελλάδας;
Όπως τονίζουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι υγρότοποι της χώρας υποβαθμίζονται τέτοιο βαθμό, ώστε να αλλοιώνεται η μοναδική οικολογική τους αξία. Διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες συνδέονται με αυτό το πρόβλημα.
Οι αλλαγές στο υδρολογικό καθεστώς, η κακοποιητική επέμβαση στην ποιότητα των υδάτων, η απόρριψη στερεών και η εκροή αστικών αποβλήτων, είναι άμεσα συνδεόμενα με το θέμα. Ενώ, η παράνομη και αυθαίρετη δόμηση, η εντατικοποίηση της γεωργίας και λαθροθηρία είναι μόνο ορισμένες από τις έμμεσες επεμβάσεις που επιβαρύνουν την εικόνα των υγροτόπων.
Πηγές:
- Άρθρο με τίτλο: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ανακτήθηκε από τον ιστότοπο greenagenda.gr (Τελευταία πρόσβαση: 1/2/2021 στις 12:00)
- Άρθρο με τίτλο: Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων ανακτήθηκε από τον ιστότοπο www.sansimera.gr (Τελευταία πρόσβαση: 1/2/2021 στις 12:03)
- Λήμμα στην Wikipedia: Σύμβαση Ραμσάρ – Βικιπαίδεια (wikipedia.org)
Πηγές εικόνων:
- Χαρακτηριστική εικόνα: https://www.afrik21.africa/en/5517-2/
- Εικόνα 1: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:K.Dominou-Lake_Kerkini_3.jpg
